Φωτογραφίες: Omorfa Taxidia
Συνεχίζουμε την περιήγηση μας στα 15 Μνημεία της Θεσσαλονίκης που βρίσκονται στον μακρύ κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ με τα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η 9η στάση μας είναι στη Μονή Βλατάδων από τα πιο δημοφιλή θρησκευτικά μνημεία της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα κάθε χρόνο τέτοια εποχή προσελκύει πολλούς πιστούς για τις ακολουθίες των Χαιρετισμών και της Μεγάλης Εβδομάδας.
Βρίσκεται στην Άνω Πόλη και εκτός των άλλων προσφέρει εξαιρετική θέα προς την πόλη της Θεσσαλονίκης και το Θερμαϊκό.
Στην wikipedia μεταξύ άλλων διαβάζουμε:
Η Μονή Βλατάδων είναι Σταυροπηγιακή Μονή και το μοναδικό μοναστήρι της βυζαντινής περιόδου της πόλης που εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Ιδρύθηκε κατά τα μέσα του 14ου αιώνα σε χώρο που πιθανώς να φιλοξενούσε παλαιότερο ναό, από τους αδελφούς Δωρόθεο και Μάρκο Βλαττή, μαθητές του Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Γρηγορίου Παλαμά. Ως κτητόρισσα της Μονής φέρεται η αυτοκράτειρα Άννα Παλαιολογίνα, η οποία είχε εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη το 1351 και παρέμεινε στην πόλη ως κυβερνήτις έως το τέλος της ζωής της.
Από το 1387, με την πρώτη κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, το καθολικό μετατράπηκε σε τζαμί, όπως διακρίνεται από ορισμένα κτίσματα οθωμανικής τεχνοτροπίας. Ιστορική αναφορά για τη μονή βρίσκεται στο οδοιπορικό του Ρώσου περιηγητή Ιγνατίου του Σμολένσκ το 1405. Μετά τη δεύτερη άλωση της πόλης το 1430 από τους Οθωμανούς αφέθηκε να λειτουργεί κανονικά ως μονή και την περίοδο αυτή αποκαλούνταν Τσαούς Μοναστήρι. Μάλιστα γνώρισε μεγάλη ακμή καθώς της έδωσαν κάποια προνόμια, που επικυρώθηκαν με φιρμάνι του Μωάμεθ Β΄ το 1446. Σύμφωνα με παράδοση του 16ου αιώνα, η προνομιακή αυτή μεταχείριση οφειλόταν στη βοήθεια που είχαν προσφέρει οι μοναχοί της στους Τούρκους για την άλωση της πόλεως.
Το 1633, η Μονή Βλαττάδων προσαρτήθηκε ως μετόχιο στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Το 1801 ανακαινίσθηκε το καθολικό της μονής, αλλά το 1870 μια πυρκαγιά κατέστρεψε μέρος της, συμπεριλαμβανόμενης και της βιβλιοθήκης. Οι ζημιές επισκευάσθηκαν με έξοδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Οι ντόπιοι τη Μονή Βλατάδων ακόμη την ονομάζουν Τσαούς Μοναστήρι.
Σήμερα η Μονή ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Σύμφωνα με τοπική παράδοση η Μονή είναι κτισμένη στον τόπο όπου κήρυττε ή διέμενε ο Απόστολος Παύλος κατά τη διαμονή του στην πόλη. Σώζονται 93 κώδικες και το αρχείο της Μονής, που κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταφέρθηκαν για ασφάλεια στη Μονή Ιβήρων.
Σε παρακείμενο κτίριο του 1968, στεγάζεται το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών.
