Κείμενο – φωτογραφίες: Νικόλας Οικονόμου
Αν και είναι το μεγαλύτερο χωριό του νησιού, είναι λιγότερο γνωστό στο διάσημο νησί της Σαντορίνης. Αναφερόμαστε στο Εμπορείο ή Εμπορειό ή αλλιώς “Νημπορειό” που Βρίσκεται στη νότια πλευρά του νησιού και σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τα Φηρά, στους πρόποδες του βουνού του Προφήτη Ηλία.
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό οικισμό που στα χρόνια του μεσαίωνα αποτελούσε ένα από τα καστέλια του νησιού. Τότε, για να προστατευτούν τα χωριά από τις επιδρομές, τα σπίτια χτίζονταν στη σειρά κολλητά το ένα στο άλλο σχηματίζοντας το εξωτερικό τείχος του χωριού. Στους εξωτερικούς τείχους των σπιτιών δεν υπήρχαν παράθυρα ή πόρτες, ενώ όλο το χωριό είχε μόνο μια ελεγχόμενη είσοδο. Η είσοδος στο καστέλι του Εμπορειού υπάρχει και σήμερα και οι ντόπιοι την αποκαλούν η Πόρτα.
Μέσα το χωριό σχηματίζονταν από πολυδαίδαλα στενά καλντερίμια και αλίμονο στον εχθρό που θα έμπαινε στο χωριό. Θα παγιδεύονταν στα στενά και θα εξολοθρεύονταν από τους ντόπιους που ήξεραν πώς να κινηθούν και που να περιμένουν..
Σήμερα η περιήγηση στα στενά του οικισμού σε μεταφέρει νοερά στην περίοδο του μεσαίωνα. Θα νιώσετε σαν τον άνθρωπο με το φανάρι, που κάποτε ξεκινούσε μέσα στη νύχτα για να ξυπνήσει τους ψαράδες, πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι.
Οι παραδοσιακές εκκλησίες είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα στο Εμπορειό. Ξεχωρίζει η εκκλησία της Παλιάς Παναγιάς ή Παναγιά η Μεσανή, χτισμένη πιθανότατα τον 16ο αιώνα, η οποία έχει ένα από τα ομορφότερα καμπαναριά του νησιού. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο της είναι από το 1883. Επίσης η Μεταμόρφωση του Σωτήρος ή Χριστός, η οποία κατασκευάστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα ξεχωρίζει για το εντυπωσιακό βοτσαλωτό προαύλιο.
Ένα άλλο αξιοθέατο είναι ο πύργος του Γουλά, ένας τετραγωνικός πύργος στο βορεινό τμήμα του χωριού, ο οποίος χτίστηκε κατά την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας, πιθανότατα γύρω στον 15ο αιώνα. Απέναντι από το πύργο του Γουλά υπάρχει ο λόφος του Γαβρίλου ή παλιότερα βουνό Πλατανιμού, στον οποίο υπάρχουν οκτώ παραδοσιακοί ανεμόμυλοι του 19ου αιώνα και βυζαντινά ερείπια. Οι ανεμόμυλοι έχουν ανακηρυχθεί ως ιστορικά και διατηρητέα κτίσματα.
Το Εμπορείο είχε επισκεφτεί ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ με τη σύντροφο του Σιμόν ντε Μποβουάρ, το καλοκαίρι του 1937, και λέγεται ότι από αυτό εμπνεύστηκε το σκηνικό του θεατρικού του έργου Οι Μύγες.
