Του Σάκη Παπαδόπουλου

Όταν στην δεκαετία του ενενήντα εμφανίστηκαν και στην Ευρώπη οι πρώτες αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους, οι παραδοσιακές εταιρείες μάλλον τις υποτίμησαν. «Δεν είμαστε Αμερική» θα σκέφτηκαν καθώς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού αυτό το μοντέλο ξεκίνησε ήδη από τη δεκαετία του εβδομήντα (Southwest, JetBlue κλπ). «Ούτε το φθηνό συνάδει με το αεροπορικό ταξίδι» θα ξανασκέφτηκαν, καθώς μέχρι τότε το να ταξιδεύεις αεροπορικώς είχε και μια διάσταση πολυτέλειας.
Πολύ γρήγορα κατάλαβαν πόσο έξω έπεσαν, καθώς σταδιακά έχαναν όλο και μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιωτικού κοινού. Οι low cost αεροπορικές εταιρείες, όχι μόνο ταίριαξαν απόλυτα με τις τάσεις τις εποχής για συνεχή κινητικότητα σε έναν πλανήτη παγκοσμιοποιημένο, αλλά δημιούργησαν και ένα ταξιδιωτικό κοινό εθισμένο στα φθηνά αεροπορικά εισιτήρια. Σταδιακά τα social media και η Airbnb, εκτόξευσαν αυτή την τάση.
Για τις παραδοσιακές αεροπορικές εταιρείες δεν υπήρχαν περιθώρια αντίδρασης καθώς είχαν ήδη έναν πολυέξοδο τρόπο λειτουργίας (υψηλοί μισθοί, πολυτελή γραφεία σε κάθε προορισμό, ενίοτε υπεράριθμο προσωπικό κλπ). Κάθε προσπάθεια για περιορισμό οδηγούσε σε σύγκρουση με τα συνδικάτα, την ώρα που τα χρέη τους εκτοξεύονταν και οι low cost επελαύνανε.
Ως αντίδραση, πολλές μεγάλες παραδοσιακές αεροπορικές εταιρείες αποφάσισαν να ιδρύσουν τις δικές τους low cost, για να συγκρατήσουν την απώλεια πελατολογίου. Ωστόσο δεν τα πολυκατάφεραν, ίσως γιατί δεν ήταν και τόσο low cost. Κάποιες από αυτές έκλεισαν.
Και έτσι φτάσαμε στο σήμερα. Όσες παραδοσιακές εταιρείες άντεξαν από τον σκληρό ανταγωνισμό των low cost, που στο μεταξύ επεκτάθηκαν και στα μακρινά δρομολόγια, σταδιακά αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας τους και υιοθετούν απροκάλυπτα τον μοντέλο των εταιρειών χαμηλού κόστους. Κατάλαβαν πως τελικά μόνο έτσι θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν στα ίσια τις low cost εταιρείες.
Έτσι μειώνουν δραματικά το κόστος λειτουργίας τους και καθιερώνουν επιπλέον χρεώσεις για επιλογή θέσης, για αποσκευές, για γεύματα, για όλα. Μάλιστα πολλές είναι τόσο «σκληρές» στις χρώσεις που επινοούν, που θυμίζουν τα πρώτα χρόνια της Ryanair, που ήταν ανελέητη με τις έξτρα χρεώσεις και τα πρόστιμα που επέβαλε. Τα παράπονα και οι καταγγελίες του κόσμου απασχολούσαν τότε σχεδόν καθημερνά τα διεθνή ΜΜΕ.
Τώρα ο κόσμος έμαθε πως λειτουργεί η Ryanair, είναι προετοιμασμένος και αποφεύγει… τις κακοτοπιές, δηλαδή τις απρόσμενες χρώσεις σε αντίθεση, με τις κανονικές αεροπορικές εταιρείες που ο κόσμος βιώνει δυσάρεστες εκπλήξεις…
Έτσι όπως εξελίσσεται η κατάσταση, σε λίγα χρόνια θα υπάρχουν πλέον μόνο αεροπορικές εταιρείες που θα λειτουργούν ως low cost, άσχετα να δεν προσδιορίζονται ως τέτοιες.
Και τι θα γίνει τότε με τα εισιτήρια; Μήπως ο ανταγωνισμός μεταξύ τους θα φέρει φθηνότερες τιμές; Μακάρι, ωστόσο σε μια αγορά που θα είναι ομογενοποιημένη μάλλον θα συμβεί το αντίθετο. Όχι ότι θα έχουμε τιμές όπως πριν εμφανιστούν οι low cost, αλλά εισιτήρια με τιμές κάτω του κόστους, θα πρέπει μάλλον να τα ξεχάσουμε…