Κείμενο – φωτογραφίες: Omorfa Taxidia
Η παλιά Μητρόπολη είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά αξιοθέατα της Βέροιας που φανερώνει το σημαντικό Βυζαντινό παρελθόν της πόλης. Αυτό που προκαλεί εντύπωση σ’ αυτόν που την αντικρίζει για πρώτη φορά, είναι ότι αν και χριστιανικός ναός διαθέτει και μιναρέ.
Η Παλαιά Μητρόπολη της Βέροιας, είναι ένας από τους μεγαλύτερους μεσοβυζαντινούς ναούς των Βαλκανίων, χτισμένος τη δεκαετία 1070-1080 από τον επίσκοπο της πόλης Νικήτα. Πρόκειται για μια αριστουργηματικής αρχιτεκτονικής τρίκλιτη βασιλική που παρουσιάζει ομοιότητες στο σχήμα με τον παλαιοχριστιανικό ναό του Αγ. Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.
Κατά την οθωμανική περίοδο μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος με την επωνυμία Χουνκιάρ Τζαμί (τζαμί της Νίκης). Από τη φάση αυτή του κτίσματος σήμερα είναι ορατός ο μιναρές και μέρος των εσωτερικών και εξωτερικών επιχρισμάτων του ναού.
Τα χαρακτηριστικά εκείνα που προσδίδουν στην Παλαιά Μητρόπολη μοναδικότητα και ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, καλλιτεχνική και ιστορική αξία είναι η ενσωμάτωση παλαιοχριστιανικών προτύπων, δίνοντας την εντύπωση ενός αρχαιότερου ναού σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μνημεία της ίδιας περιόδου, καθώς και ο εντυπωσιακός τοιχογραφικός διάκοσμος, ο οποίος φιλοξενεί μερικά από τα σπουδαιότερα έργα βυζαντινής ζωγραφικής του 12ου, 13ου και 14ου αιώνα. Έτσι, δίκαια χαρακτηρίζεται το στολίδι της Βυζαντινής Βέροιας.
Σήμερα είναι ένα επισκέψιμο ιστορικό μνημείο που περιστασιακά τελούνται θρησκευτικές τελετές. Δίπλα από την παλαιά Μητρόπολη υπάρχει ο πλάτανος που σύμφωνα με την παράδοση οι Οθωμανοί όταν κατέλαβαν την πόλη κρέμασαν τον τότε μητροπολίτη Βέροιας Αρσένιο που αργότερα αγιοποιήθηκε.
