Γράφει ο Πάνος Γεωργιάδης
Καραντίνα. Μια λέξη που θα την ακούμε όλο και πιο πολύ από εδώ και πέρα στη ζωή μας. Το χειρότερο όμως είναι πως τη βιώνουμε ήδη οι περισσότεροι αν όχι όλοι μας. Η καραντίνα (quarantina) είναι λέξη ιταλική… «Τυχαίο; Δε νομίζω» που έλεγε και η διαφήμιση. Στα ιταλικά Quaranta =σαράντα και quarantina=σαρανταριά. Προέρχεται από την ενετική παραλλαγή της ιταλικής λέξης quaranta giorni (σαράντα μέρες). Αυτές οι σαράντα μέρες αναφέρονται στην υποχρεωτική περίοδο απομόνωσης των πλοίων και των πληρωμάτων τους κατά την παγκόσμια πανδημία της Μαύρης πανώλης από το 1348 ως το 1353. Η σημαία που δήλωνε πλοίο σε καραντίνα είχε χρώμα κίτρινο-μαύρο σε κύβους.
Οι πρώτες αναφορές για την πανδημία της Μαύρης πανώλης ή και Μαύρου θανάτου, η πιο απλά πανούκλα, καταγράφονται τον Οκτώβριο του 1347. Τότε τα γενοβέζικα εμπορικά πλοία προσέγγισαν το λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία, προερχόμενα από το λιμάνι της Κάφας ( Θεοδοσία η Ελληνική ονομασία) στην Κριμαία στην Μαύρη Θάλασσα, γεμάτα από ασθενείς ετοιμοθάνατους ή ακόμη και νεκρούς. Έτσι αποφασίστηκε για χρονικό διάστημα σαράντα ημερών, τα «μολυσμένα πλοία» να παραμένουν στα ανοιχτά της θάλασσας πριν προσεγγίσουν τα λιμάνια της Βενετίας, της Γένοβας αλλά και άλλα μικρότερα σε όλη την Ιταλία.
Από πού ήρθε η πανώλη;
Βέβαια το κακό είχε ήδη ξεκινήσει πριν φτάσει στην Κάφα ( φώτο) που ήταν και τα σύνορα της τότε Ευρώπης. Αιτία η Χρυσή Ορδή, δηλαδή τα μογγολικά και τουρκικά φύλα που εισέβαλαν μέσω του Καυκάσου προς την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη κατά τις πρώτες δεκαετίες του 13ου αιώνα. Η πανώλη ξεκίνησε ήδη από την Αυτοκρατορία της Κίνας το 1331. Η Κάφα ήταν τότε μια Γενοβέζικη πόλη που την πολιορκούσε η Χρυσή Ορδή. Μαζί με τη Χρυσή Ορδή όμως ήρθε και η πανώλη. Υπάρχουν αναφορές πως οι πολιορκητές έδεναν πτώματα ανθρώπων που υπέκυψαν από την πανώλη, πάνω σε καταπέλτες και εν συνεχεία τα εκσφενδόνιζαν μέσα στην πολιορκημένη πόλη. Αν και οι κάτοικοι της Κάφα έριξαν όλα αυτά τα πτώματα κατευθείαν στη θάλασσα, ωστόσο μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει πως η πανώλη πέρασε στους κατοίκους της Κάφα. Με την προώθηση της πανώλης στην Κάφα η ασθένεια μεταφέρθηκε στο τεράστιο εμπορικό δίκτυο των Γενοβέζων, το οποίο εκτεινόταν σε όλη την Μεσόγειο. Μεταφερόμενη με καράβια, η πανώλη χτύπησε το 1347 την Κωνσταντινούπολη, το Κάιρο και την Μεσσήνη στη Σικελία. Από αυτά τα μέρη εξαπλώθηκε στα επόμενα τέσσερα χρόνια σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, με αποτέλεσμα εκατομμύρια νεκρούς.
Σήμερα η καραντίνα αφορά τον περιορισμό της κυκλοφορίας ανθρώπων, ζώων και εμπορευμάτων, με στόχο την αποτροπή της εξάπλωσης μιας ασθένειας. Επιπλέον ο όρος χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο με την ιατρική απομόνωση, η οποία εφαρμόζεται σε άτομα που νοσούν από μεταδοτική ασθένεια και ως εκ τούτου απομονώνονται από τον υγιή πληθυσμό.
