Του Σάκη Παπαδόπουλου
Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μεγάλη συζήτηση για την «συνεισφορά» των αεροπορικών μεταφορών στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι περίπου 200 χιλιάδες επιβατικές πτήσεις που πραγματοποιούνταν καθημερινά στον πλανήτη (μέχρι που εμφανίστηκε ο νέος κωρονοϊός) αφήνουν ισχυρό αποτύπωμα με τα καυσαέρια του εκπέμπουν στην ατμόσφαιρα.
Η αεροπορική βιομηχανία αναζητά λύσεις για να αναχαιτίσει τα πρόβλημα, όπως εναλλακτικά καύσιμα, ωστόσο αυτό φαίνεται να είναι μακριά.
Στην Ευρώπη έχει ξεκινήσει μια σοβαρή συζήτηση πάνω στην εφικτή πρόταση να σταματήσουν τα κοντινά αεροπορικά δρομολόγια, όταν αυτά μπορούν να αντικατασταθούν με σιδηροδρομικά που εκτελούνται με τρένα υψηλής ταχύτητας, όπου η επιβάρυνση στο περιβάλλον ανά επιβάτη είναι τουλάχιστον δέκα φορές μικρότερη. Εκτός αυτού, με το τρένο βιώνεις μικρότερη ταλαιπωρία, καθώς αναχωρεί από το κέντρο μιας πόλης και καταλήγει στο κέντρο του προορισμού.
Η πανδημία και οι συνέπειές της, ίσως επιταχύνουν αυτό το ενδεχόμενο, καθώς η αεροπορική κίνηση έχει μειωθεί δραματικά και οι αεροπορικές εταιρείες αγωνίζονται για να ανακτήσουν την υγειονομική εμπιστοσύνη των ταξιδιωτών.
Ήδη στη Γερμανία, η Lufthansa ανακοίνωσε πως σταματά τα δρομολόγια από την Λειψία προς τη Φρανκφούρτη. Οι πτήσεις αντικαταστάθηκαν με σιδηροδρομικά δρομολόγια της Deutsche Bahn, στα οποία θα υπάρχουν δεσμευμένες θέσεις για τους επιβάτες της Lufthansa.
Αντίστοιχες σκέψεις υπάρχουν και στη Γαλλία, η οποία έχει αναπτύξει ένα επίσης εξελιγμένο σιδηροδρομικό δίκτυο υψηλής ταχύτητας.
Τα σίγουρο είναι πως στα επόμενα χρόνια θα υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση, που θα προκύψουν από τη συνεργασία αεροπορικών και σιδηροδρομικών εταιρειών. Θα αγοράζεις εισιτήριο από την αεροπορική εταιρεία αλλά θα ταξιδεύεις με τρένο. Θα πραγματοποιείς το μακρινό σκέλος ενός δρομολογίου με αεροπλάνο αλλά θα συνεχίζεις με τρένο μέχρι τον τελικό σου προορισμό.
Στην Ελλάδα, όλες αυτές οι εξελίξεις όπως πάντα δεν μας αφορούν καθώς οι σιδηροδρομικές μας μεταφορές είναι σε τριτοκοσμικό επίπεδο. Αν και τα τελευταία χρόνια δόθηκαν σε ιδιώτη, μικρά βήματα έγιναν για να πλησιάσουμε έστω και λίγο την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Κατά καιρούς ακούμε για γρήγορα τρένα που θα μοιάζουν με βέλη και θα κινούνται με μεγάλες ταχύτητες, αλλά όλα μετατίθενται από χρόνο σε χρόνο. Ακόμη και αν έρθουν, θα εξυπηρετούν μόλις μια γραμμή (Αθήνα – Θεσσαλονίκη) και θα αναχωρούν ή θα διέρχονται από σιδηροδρομικούς σταθμούς που αποτελούν τον ορισμό της μιζέριας (παλιές ή παρατημένες εγκαταστάσεις, τρόπος λειτουργίας δημοσίου και κακές παρεχόμενες υπηρεσίες).
Έτσι το να δούμε κάποτε το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, που πριν τον κορωνοϊό εξυπηρετούνταν με πάνω από 10 πτήσεις την ημέρα, να αντικαθίσταται με τρένο, ανήκει στην σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.
Στο μεταξύ η συνεισφορά του σιδηρόδρομου στον τουρισμό της χώρας μας παραμένει σε μηδενικά επίπεδα. Ούτε καν διεθνή δρομολόγια δεν υπάρχουν…
Και να φανταστεί κανείς πως το 1981, ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου είχε εξαγγείλει τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού σιδηρόδρομου, ένας εκσυγχρονισμός που θα κρατούσε πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί. Έκτοτε ξοδεύτηκαν πακτωλοί δισεκατομμυρίων δραχμών, ικανοί να μετατρέψουν την Ελλάδα σε σιδηροδρομικό παράδεισο, αλλά τα πράγματα σε επίπεδο υπηρεσιών σταδιακά έγιναν χειρότερα. Σε επίπεδο υποδομών έγιναν κάποια έργα, κυρίως στη γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη, αλλά τα σύγχρονα πράγματα θέλουν και σύγχρονα μυαλά για να λειτουργήσουν σωστά…
