Κείμενο – Φωτογραφίες: Ηλέκτρα Αντωνιάδου
Το 2001 η ΟΥΝΕΣΚΟ περιέλαβε το Σολτ Ερ στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Τι κάνει όμως αυτή τη λιλιπούτεια συνοικία στα δυτικά του Ληντς στη βόρεια Αγγλία τόσο ξεχωριστή;
Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο και καλοδιατηρημένο βιομηχανικό χωριό του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, που διακρίνεται για την υψηλή του αρχιτεκτονική και έναν καινοτόμο για την εποχή αστικό σχεδιασμό. Τα πολεοδομικά και αρχιτεκτονικά σχέδια του Σολτ Ερ έχουν αποτελέσει πρότυπο για ποικίλους βιομηχανικούς οικισμούς στην Αγγλία και στον υπόλοιπο κόσμο.
Όταν περπατάς στο πλακόστρωτο σοκάκι του Σολτ Ερ κατά μήκος των γραμμών του τρένου, κάτω από τα φανάρια με το θαμπό φως και ειδικά τις νύχτες με ομίχλη, νιώθεις πως βρίσκεσαι πίσω στη βικτωριανή εποχή, και ότι από ένα τεμνόμενο σκοτεινό καλντερίμι θα πεταχτεί ξαφνικά ο Αντεροβγάλτης!
Όλα τα κτήρια του Σολτ Ερ είναι χτισμένα από πέτρα, υλικό που αφθονεί στην περιοχή. Οι προσόψεις των κατοικιών είναι ομοιόμορφες και σε τάξη, ενώ οι πίσω αυλές τους οδηγούν σε γραφικά σοκάκια, τα περίφημα γκίνελ (guinnels), τόσο στενά που χωρά να περάσει μόνο ένας άνθρωπος, ανάμεσα από δύο παράλληλες σειρές πράσινων κάδων, έναν για κάθε οικία.
Η καρδιά του Σολτ Ερ χτυπάει στο Σολτς Μιλ. Το Σολτς Μιλ είναι ένα ανακαινισμένο πρώην βιομηχανικό συγκρότημα υφασμάτων, χτισμένο το 1853, που άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1987 και που σήμερα περιλαμβάνει γκαλερί, εστιατόρια, καταστήματα, και τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του διάσημου βρετανού ζωγράφου Ντέιβιντ Χόκνεϋ (δες εδώ http://www.protagon.gr/anagnwstes/44341602562-44341602562).
Άλλα σημαντικά αξιοθέατα στο Σολτ Ερ είναι τα κτήρια του δημαρχείου, του κολλεγίου, της εκκλησίας, το ποτάμι, το κανάλι και το πάρκο.
Το δημαρχείο βρίσκεται απέναντι από το κολλέγιο Σολτ Ερ και στις τέσσερις άκρες του δρόμου ανάμεσά στα δύο κτήρια «ξαποσταίνουν» τέσσερα μεγάλα πέτρινα λιοντάρια, ένα εκ των οποίων γλύφει νωχελικά την πατούσα του!
Η εκκλησία του Σολτ Ερ είναι πολύ ιδιαίτερη, καθώς η πρόσοψή της έχει ημικυκλικό σχήμα, αντί για γωνιώδες που συνηθίζεται στις αγγλικές εκκλησίες, και εξωτερικές κολώνες αρχαιοελληνικού στυλ.
Το ποτάμι που δημιουργεί έναν μικρό καταρράκτη ακριβώς μπροστά στο εργοστάσιο Σολτς Μιλ και που χωρίζει τη συνοικία από το πάρκο ονομάζεται Ερ και αποτελεί μέρος του πολύτιμου οικοσυστήματος της περιοχής.
Παράλληλα με το ποτάμι βρίσκεται τμήμα του καναλιού Ληντς-Λίβερπουλ, ενός από τα σημαντικότερα κανάλια εσωτερικής ναυσιπλοϊας στην Αγγλία κατά την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Κατά μήκος του υπάρχει μονοπάτι που προσφέρεται για μοναδικές διαδρομές στη φύση χειμώνα-καλοκαίρι.
Τέλος, το πάρκο του Σολτ Ερ είναι μια απέραντη καταπράσινη έκταση με γήπεδα κρίκετ, ένα πανέμορφο γκαζίμπο, κήπους με λουλούδια και δέντρα, που αποτελεί ιδανικό προορισμό των κατοίκων για βόλτα, ξεκούραση και παιχνίδι.
Ποιος έχτισε το Σολτ Ερ;
Το Σολτ Ερ έχτισε ένας εργοστασιάρχης, ο Τίτους Σολτ, ιδιοκτήτης του Σολτς Μιλ, για να στεγάσει τους εργάτες του. Αυτό είναι και το πιο σημαντικό στην ιστορία της βραβευμένης βικτωριανής συνοικίας. Εδώ δεν ζούσαν άνθρωποι της υψηλής ή της μεσαίας τάξης, αλλά φτωχοί βιομηχανικοί εργάτες με τις πολυμελείς τους οικογένειες. Ο Τίτους Σολτ τούς έχτισε επίσης σχολείο, νοσοκομείο, καθαριστήρια με τρεχούμενο νερό, δημόσια λουτρά και χώρο ψυχαγωγίας, συμπεριλαμβανομένης βιβλιοθήκης, συναυλιακού χώρου, αίθουσας μπιλιάρδου και γυμναστηρίου!
Με αυτό τον τρόπο, οι εργάτες του Σολτ Ερ θεωρούνται πολύ τυχεροί, καθώς απέφυγαν να ζουν στις άθλιες παράγκες με τα βρωμόνερα από τις τουαλέτες να τρέχουν ελεύθερα στο δρόμο, όπου κατά κανόνα στοιβάζονταν οι υπόλοιποι βιομηχανικοί εργάτες στα εργοστάσια της Αγγλίας τον περασμένο αιώνα, και ο Τίτους Σολτ θεωρείται ευεργέτης ολόκληρης της περιοχής.
Αν βρεθείτε στο Saltaire, μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε οπωσδήποτε τη γκαλερί τέχνης του πρώην εργοστασίου Σολτς Μιλ – η είσοδος είναι δωρεάν – όπως και να ανακαλύψετε τα ομοιώματα των αλπάκα στο πάρκο του Σολτ Ερ, αλλά και στην ανάγλυφη πρόσοψη του κτηρίου του κολλεγίου. Από το εισαγόμενο μαλλί των αλπάκα – μυρηκαστικών του Περού που ανήκουν στην οικογένεια των λάμα – υφαινόταν παραδοσιακά μεγάλο μέρος της παραγωγής του εργοστασίου.
