Άρθρο του Σπύρου Πέγκα*
Οι αριθμοί είναι σκληροί, σχεδόν αμείλικτοι. Σου λένε την πραγματικότητα είτε αυτή σου αρέσει είτε όχι.
Ενώ, λοιπόν, φέτος σε όλους τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας γίνεται πάρτι και όλοι μιλάνε για άνοδο και αύξηση της επισκεψιμότητας, τα στοιχεία που αφορούν στη Θεσσαλονίκη προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό.
Κοιτώ τα στατιστικά των διανυκτερεύσεων που δίνει στη δημοσιότητα η Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης το πρώτο οκτάμηνο του 2022 και τα συγκρίνω με αυτά του 2019.
Ενδεικτικά:
Οι Ισραηλινοί τουρίστες αποτελούν και τότε και τώρα το νούμερο ένα αλλοδαπούς επισκέπτες της πόλης. 2019 : 128.620 διανυκτερεύσεις, 2022: 63.694 διανυκτερεύσεις
Οι Γερμανοί τουρίστες νούμερο τρία και τις δυο χρονιές. 2019: 57.037 διανυκτερεύσεις, ενώ το 2022: 41.724. ΟΙ Κύπριοι, φίλοι και αδέλφια μας, μας δίνουν μια δυναμική επισκεψιμότητα το 2019: 80.109, ενώ το 2022: 32.215 διανυκτερεύσεις. Οι Βούλγαροι γείτονες μας που εξυπηρετούνται μέσω του οδικού τουρισμού με 38.938 διανυκτερεύσεις το 2019, φτάνουν μόλις 18.405! το 2022 και βρίσκονται εκτός δεκάδας για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια.
Η μόνη αγορά που παρουσιάζει άνοδο είναι αυτής της Ρουμανίας με επισκεψιμότητα το 2019 της τάξης των 50.159, ενώ το 2022 έφτασαν τις 53.988 διανυκτερεύσεις. Μια αγορά την προοπτική της οποίας, κάποιοι διαγνώσαμε εγκαίρως και επενδύσαμε μαζί με επαγγελματίες του τουρισμού υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Οι συνολικές διανυκτερεύσεις αλλοδαπών το πρώτο οκτάμηνο του 2019 ήταν: 893.660. Συνολικές διανυκτερεύσεις αλλοδαπών το 2022: 523.135. Ελλήνων το 2019: 694.006, ενώ το 2022: 317.522 διανυκτερεύσεις. Όλοι οι μήνες ανεξαιρέτως του πρώτου οκταμήνου, όπως και αυτός του Σεπτεμβρίου του 2022, παρουσιάζουν χαμηλότερες πληρότητες από αυτούς του 2019. Μας λείπουνε 746.989 διανυκτερεύσεις. Αν υπολογίσουμε κατά ελάχιστον και πολύ συγκρατημένα την ημερήσια δαπάνη ενός επισκέπτη στην πόλη στα 100 ευρώ, έχουμε απώλειες εισοδήματος στην αγορά της πόλης περίπου 75 εκατομμυρίων ευρώ.
Οι συνολικές αφίξεις στο αεροδρόμιο Μακεδονία έκλεισαν στο οκτάμηνο επίσης με απώλειες 16,6% (- 11,3% τον Σεπτέμβριο 2022) σε σχέση με το 2019 σε αντίθεση με το συνολικό αποτέλεσμα των 14 αεροδρομίων που διαχειρίζεται η Φράπορτ με συνολική αύξηση 2,2%.
Ποια είναι η αιτία για αυτές τις απώλειες;
Μου αρέσει να υπενθυμίζω σε όλους, ότι αν τη δεκαετία 2011-2019 υπακούαμε ως δημοτική αρχή της πόλης στο κεντρικό εθνικό τουριστικό αφήγημα, η Θεσσαλονίκη δεν θα γινόταν ποτέ ένας διεθνής τουριστικός προορισμός. Θυμάμαι να συγκρούομαι δημοσίως με την Υπουργό Τουρισμού στην TV 100 λόγω των διαφορετικών μας προσεγγίσεων, όπως και θυμάμαι την αγωνία που μου δημιούργησε ένα μήνυμα ενός σημαντικού, σημαντικότατου, εθνικού επιχειρηματία προς το δήμαρχο Μπουτάρη, ως αποτέλεσμα μιας δημόσιας μας αντιπαράθεσής για το τι συμφέρει τη Θεσσαλονίκη να κάνει σχετικά με τις αεροπορικές τις συνδέσεις και τις διαπραγματεύσεις με αεροπορικές εταιρείες. Αναφέρομαι συχνά με υπερηφάνεια στις δημόσιες ευχαριστίες του CEO της Φράπορτ προς τη διοίκησή μας, για τον κομβικό ρόλο που παίξαμε στο να πείσουμε το ΔΣ της μητρικής εταιρείας – κόντρα στο τότε εθνικό αφήγημα του ..ξεπουλήματος- να επενδύσει, και να σώσει, η εταιρεία, το αεροδρόμιο «Μακεδονία», που εκείνη την εποχή παρέμενε λειτουργικό κυρίως χάρη στις γενναιόδωρες χορηγίες των εταιρειών του κ. Μουζενίδη.
Η ισχυρή ηγεσία, η άποψη ενός δημάρχου που πρότασσε το «κάνε αυτό που πρέπει να γίνει για την πόλη» απέναντι στις δημόσιες σχέσεις με τα όποια κέντρα εξουσίας, μας έδωσε τη δύναμη και τη δυνατότητα να βάλουμε μπροστά το συμφέρον της πόλης, των δημοτών και των επαγγελματιών της, και να πετύχουμε ένα θεαματικό θετικό αποτύπωμα, οικονομικό και αναπτυξιακό για τη Θεσσαλονίκη, που αναγνωρίστηκε από φίλους και εχθρούς της τότε δημοτικής αρχής.
Το γεγονός της αδυναμίας της πόλης ως προορισμού να ακολουθήσει τους ρυθμούς έκρηξης άλλων τουριστικών προορισμών σήμερα δεν έχει να κάνει με την ιδιοτέλεια των άλλων κέντρων εξουσίας και αποφάσεων στην Ελλάδα. Έχει να κάνει με τη σημερινή παθογένεια της πόλης να προτάξει μια δυναμική και οραματική πολιτική και επαγγελματική ηγεσία.
Η τακτική υποτέλειας και η επιθυμία άσκησης δημοσίων και ιδιωτικών σχέσεων προς προσωπικό -και όχι συλλογικό- όφελος έχουν οδηγήσει την πόλη σε μια σειρά κακών επιλογών.
Η καλύτερη άποψη που έχουν τρίτοι, το ευρύ κοινό, για την ηγεσία και τις επιλογές της πόλης τα τελευταία χρόνια είναι αυτή της ανυπαρξίας της. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ χειρότερη. Επαγγελματικές και πολιτικές επιλογές υπαγορεύονται στους τοπικούς «άρχοντες» και οι ελάχιστοι υπαρκτοί τοπικοί πόροι μεταφέρονται σε συγκεκριμένους αποδέκτες, για να εξυπηρετήσουν τις δημόσιες σχέσεις των ιθυνόντων αντί το συμφέρον της πόλης. Το 2019 έγινε μια πρώτη κακή επιλογή για την τουριστική προώθηση της περιοχής και η πόλη το πλήρωσε τουριστικά και οικονομικά. Το 2022 είναι έτοιμοι οι ίδιοι «ιθύνοντες» να επαναλάβουν το ίδιο λάθος. Το πάθημα δεν γίνεται μάθημα και ας φωνάζουν οι αριθμοί και ας υπάρχουν οικονομικές και αναπτυξιακές απώλειες για την πόλη. Αν, όμως, και οι δημότες και οι υπόλοιποι επαγγελματίες συνεχίζουν να στηρίζουν τους ανθρώπους αυτών των αποφάσεων είναι συνυπεύθυνοι των επιλογών της πόλης και κανείς δεν θα δικαιούται αύριο να διαμαρτύρεται.
*Ο Σπύρος Πέγκας είναι πρώην Αντιδήμαρχος τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Σήμερα διευθύνει την εταιρεία τουριστικού μάρκετινγκ Wise Ram
