Κείμενο – φωτογραφίες: Νίκος Τριγκίδης – Αρχιτέκτων μηχανικός
Από τη στιγμή που ο άνθρωπος – παιδί ακόμη – έχει πάρει μία θρησκευτική μαθητεία για τον επουράνιο Παράδεισο, στη φαντασία του δημιουργεί εικόνες για το πώς θα μπορούσε να είναι αυτός.
Εάν όμως ανοίξεις, ένα πρωινό τα μάτια σου και μπροστά σου ξεδιπλώνονται εικόνες τέτοιες, οι οποίες είναι ομορφότερες από αυτές της φαντασίας σου, τότε έχεις έλθει στον Παράδεισο. Αυτή είναι η Ζανζιβάρη. Ο επίγειος Παράδεισος.
Με το φως της ημέρας να σπρώχνει τη νύχτα, αρχίζει η θάλασσα να τραβάει τα νερά στα σωθικά της. Παλίρροια. Ήρθε η ώρα εργασίας στον Παράδεισο. Από τα παραθαλάσσια χωριά ξεχύνονται οι κάτοικοι, ιδιαίτερα οι γυναίκες, να συλλέξουν τα απομεινάρια που άφησε η θάλασσα. Πίσω της ξεχνάει έναν πλούτο να σπαρταράει στις μικρές λακκούβες της άμμου. Καβούρια, μύδια, ψάρια, ιδιαίτερα όμως φύκια. Φύκια που τρώγονται στις σαλάτες, αλλά και άλλα που χρησιμεύουν για ασθένειες, καλλιστεία, φάρμακα.
Θυμήθηκα τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη από μία συνέντευξη. Είναι δύσκολο, έλεγε, να αισθανθούν κάτοικοι της Αμερικής τα λόγια της ποίησης μου, όταν τα μάτια τους αντικρίζουν άγριους ωκεανούς με πελώρια κύματα. Μία θάλασσα εχθρική. Το Αιγαίο δεν είναι θάλασσα. Είναι χωράφι. Οι άνθρωποι μπαίνουν μέσα, ταξιδεύουν, εργάζονται, το σπέρνουν, θρέφει τους κατοίκους του. Δυστυχώς τα μάτια του Ελύτη δεν έφτασαν ως τη Ζανζιβάρη.
Μόλις αποσυρθούν τα νερά από τις παραλίες ξεχύνονται οι καλλιεργητές στους κήπους, στα χωράφια τους. Οι γυναίκες από τα παραθαλάσσια χωριά της νοτιοανατολικής Ζανζιβάρης είναι κηπουροί ενός σπάνιου είδους. Καλλιεργούν φύκια. Οι κήποι τους βρίσκονται εκατοντάδες μέτρα μέσα στη θάλασσα, κάτω από το νερό.
Μετά την περισυλλογή τα δένουν σε πλαστικά σχοινιά τα οποία θέτουν σε σειρές με ξύλινους πασσάλους στα αμμώδη αμμόλουτρα. Δεν έχουν ρίζες. Το θερμό, αλμυρό θαλασσόνερο θρέφει ιδιαίτερα καλά τα φύκια και οι 3-4 μέτρα σε διαφορά βάθους επαναλαμβανόμενες παλίρροιες βοηθούν την ανάπτυξή τους. Η συγκομιδή των φυκιών γίνεται έπειτα από 4-6 περίπου εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό έχουν 10πλασιασει το βάρος τους. Αυτά τα μεταφέρουν σε σάκους στα χωριά τους και τα κρεμνούν για στέγνωμα στον ήλιο. Τα αποξηραμένα φύκια επεξεργάζονται σε σκόνη αλλά και σε προϊόντα όπως σαπούνια, κρέμες δέρματος, λάδι για μασάζ, μπισκότα, κ.α. Έχουν μεγάλη ζήτηση στην παγκόσμια αγορά. Χρησιμοποιούνται για ζελατίνη, σε φάρμακα, καλλυντικά και τρόφιμα. Τα τελευταία ειδικά για τις ασιατικές χώρες.
Η καλλιέργεια φυκιών έφερε ευημερία στους κατοίκους και αυτοπεποίθηση στις γυναίκες, οι οποίες συμβάλουν σημαντικά στο οικογενειακό εισόδημα. Σύμφωνα με αναφορές της κυβέρνησης στο νησί υπολογίζονται σε 25.000 περίπου οι καλλιεργητές, εκ των οποίων το 90% είναι γυναίκες. Σχεδόν καμμία δεν ξέρει κολύμπι. Στα μάτια τους όμως βλέπεις να αφήνουν τα όνειρα τους πάνω στα ομαλά νερά της παλίρροιας να πηγαινοέρχονται ταξιδεύοντας με έναν πόθο κρυφό, να αποκτήσουν κάποτε ένα σπίτι από πέτρα-κοράλλια.
Στους παραθεριστές οι οποίοι διανυκτερεύουν στα υπερπολυτελή παραθαλάσσια ξενοδοχεία, εν καιρώ χαμηλής παλίρροιας προσφέρεται ένα απερίγραπτο θέαμα. Ο βυθός, ο οποίος κατά τα άλλα είναι κρυμμένος από το νερό, γίνεται ορατός και μπορεί να εξερευνηθεί χωρίς εξοπλισμό κολύμβησης με αναπνευστήρα ή κατάδυσης. Σε πεζοπορίες στο υπέδαφος της θάλασσας, πάνω από εκτεθειμένους κοραλλιογενείς υφάλους, ανακαλύπτεις μικρές πισίνες με μικρά πολύχρωμα ψάρια, που εξακολουθούν να κολυμπούν και καβούρια που είναι απασχολημένα να κατασκευάσουν τρύπες στην άμμο για να κρυφτούν. Φυτώρια θαλασσινών ζώων, μύδια, αχινοί, φρούτα και αγγούρια της θάλασσας, πλήθος κοράλλια. Αυτή η εμπειρία δεν θα ήταν δυνατή αν τα θαλασσόνερα των όμορφων παραλιών δεν αποχωρούσαν δύο φορές την ημέρα.
Η Ζανζιβάρη είναι ένας μικρός τροπικός παράδεισος στα ανατολικά της Αφρικής στο ύψος της Τανζανίας. Η Ένωση του ηπειρωτικού κράτους ΤΑΝκανίκα με την υφαλοκρηπίδα της ΖΑΝζιβάρης έδωσε τη νέα ονομασία ΤΑΝ-ΖΑΝ-ΙΑ. Η μυρωδιά των εξωτικών μπαχαρικών δεν αποχωρεί από τα ρουθούνια της μύτης ακόμη και όταν τριγυρνάς στα στενά σοκάκια της πρωτεύουσας Στόουν Τάουν (Stone Town). Είναι η πρώτη ιστορικά πόλη στην Αφρική με κτίσματα από πέτρα. Η πρώτη που είχε ηλεκτρικό ρεύμα και τον πρώτο ανελκυστήρα (ασανσερ). Γενέτειρα του μουσικού Freddy Mercury των Queen.
Αφήνουμε την Ζανζιβάρη με το μυαλό γεμάτο όμορφες εξωτικές εικόνες και μυρωδιές από γαρύφαλλα, πιπέρι, κανέλα, μοσχοκάρυδο, βανίλια. Θέλει πολύ δουλειά στον παράδεισο για νικήσεις την φτώχεια. Να αλλαχτείς από της φτώχειας τα βάρη.
Υ.Γ. Οι περιγραφές και οι φωτογραφίες βασίζονται σε προσωπικές εμπειρίες από το ταξίδι μας τον Ιούνιο 2012. Η παραμονή μας έγινε στην ξενοδοχειακή μονάδα Ocean Paradise Resort & Spa.
