Κείμενο – φωτογραφίες: Omorfa Taxidia
Στον ακριτικό και ενίοτε περιφρονημένο νομό ‘Εβρου, υπάρχουν πολλά αξιοθέατα, που μεταξύ άλλων μαρτυρούν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Τουριστικά διαμάντια που περιμένουν περισσότερη προσοχή και έναν πιο ενεργό ρόλο στην τουριστική δραστηριότητα της χώρας μας.
Ένα από αυτά είναι ο Ιερός ναός Παναγίας Κοσμοσώτειρας που βρίσκεται στις Φέρες. Θεωρείται μια από τις πιο σπουδαίες βυζαντινές εκκλησίες στον Ελλαδικό χώρο. Αποτέλεσε μέρος του ομώνυμου μοναστηριού που ίδρυσε το 1152 ο σεβαστοκράτορας Ισαάκιος Κομνηνός, τριτότοκος γιος του αυτοκράτορα Αλέξιου του Α’ και το αφιέρωσε στη Θεομήτορα Παναγία την Κοσμοσώτειρα.
Ο συγκεκριμένος, αφού ανάλωσε όλη την προηγούμενη ζωή του σε έναν διαρκή αγώνα για την εξουσία, στα 59 του χρόνια, ασθενής και μετανοημένος για την παράτολμη ζωή του, παραιτείται από τις πολιτικές του φιλοδοξίες και αφιερώνεται στα θεία. Έτσι στην περιοχή Βήρα, δημιούργησε το μοναστήρι προκειμένου να γίνει η τελευταία του κατοικία. Μάλιστα το προίκισε με όλη του την κινητή και ακίνητη περιουσία, κάνοντας το οικονομικά πολύ ισχυρό. Σταδιακά γύρω από την Μονή, δημιουργήθηκε ο οικισμός που από το 1912 ονομάζεται Φέρες.
Ο εικονογραφικός διάκοσμος του ναού με τους πέντε τρούλους, αποτελεί δείγμα της υψηλής τέχνης του 12ου αιώνα της Σχολής της Κωνσταντινούπολης. Από τις αγιογραφίες που σώζονται ως σήμερα, ξεχωρίζουν αυτές στο κέντρο του ναού. Πρόκειται για ανεπίγραφες αγιογραφίες τεσσάρων στρατιωτικών αγίων, που έχουν ταυτιστεί με πρόσωπα της οικογένειας των Κομνηνών.
Το Ίδρυμα ήταν μεγαλοπρεπές και ισάξιο των υπόλοιπων αυτοκρατορικών μονών της Οικογένειας των Κομνηνών ( Μονή της Χώρας Παντοκράτορος Χριστού). Ο ναός , αν και μετρίου όγκου , γίνεται επιβλητικός χάρη στο εντυπωσιακό ύψος που του προσφέρει ο αρχιτέκτονας, μαζί με τον ιδιαίτερα μεγάλο τρούλο , τις σοφές αναλογίες των διαστάσεων, την έλλειψη κιονοστοιχιών. Το έργο προκαλεί το θαυμασμό, όχι μόνο των συγχρόνων του, αλλά και των σημερινών μελετητών.
Γύρω στα 1355 οι χωρικοί που είχαν καταφύγει στον οχυρωμένο του περίβολο εγκαταστάθηκαν μονίμως, αναγκάζοντας τους μοναχούς να το εγκαταλείψουν. Αργότερα κατελήφθη από τους Οθωμανούς, οι οποίοι μετέβαλαν το καθολικό του σε τζαμί.
Ο ναός είδε πολλά στο πέρασμα των αιώνων και η ιστορία του θέλει τόμους για να χωρέσει. Σημαντικές προσωπικότητες της ιστορίας πέρασαν το κατώφλι του και άλλαξε χέρια πολλές φορές.
Σήμερα είναι ένας ιστορικός και θρησκευτικός χώρος που προκαλεί τον θαυμασμό αυτών που τον επισκέπτονται.
Info…
Στις Φέρες πήγαμε στα πλαίσια ενός famtrip που οργάνωσε η Ένωση Τουριστικών Γραφείων Μακεδονίας – Θράκης.
