Κείμενο – φωτογραφίες: Νίκος Τριγκίδης Αρχιτέκτων μηχανικός
Σε ένα τοίχο του χωριού ήταν ζωγραφισμένη η μορφή του και γράμματα σαν να άφηναν το στόμα του, να χάνονται στον αέρα. Διάβασα: «…κι ένας ανήφορος έλαμψε μπροστά μου όλο πέτρα, και μια κόκκινη γραμμή κι’ ένας άνθρωπος που ανηφορίζει: απλό, λιγόγραμμο, ιερογλυφικό, και το γνώρισα. Ήταν η ζωή μου…» Δεν έφυγες Νίκο, σκέφτηκα, οι σκέψεις σου ακόμη πάνω σε πέτρες, τα λόγια σου βαθειά στις καρδιές αυτών που σ’ αγάπησαν.
Βρίσκομαι στο χωριό Μυρτιά -πρώην Βάρβαροι- της Κρήτης, το πατρογονικό χωριό του συγγραφέα, λίγα χιλιόμετρα πιό πάνω από το Ηράκλειο. Χρόνια τώρα ζούσε η επιθυμία μέσα μου να επισκεφτώ το Μουσείο Καζαντζάκη. Άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό το 1983. Ιδρυτής του είναι ο σκηνοθέτης Γιώργος Ανεμογιάννης, με στόχο να διασώσει τη μνήμη του Καζαντζάκη και να προβάλλει τα έργα και τη σκέψη του. Το 2009 με συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης γνώρισε ριζική ανακαίνιση και εκσυγχρονισμό.
Απέναντι από την εικόνα με τα γράμματα ανοίχτηκε ένας ανηφορικός δρόμος στολισμένος και στις δυό πλευρές του από γλάστρες με λουλούδια ανθισμένα. Τον πήρα. Σαν το δρόμο που οδηγεί στον Παράδεισο, σκέφτηκα, ανήφορος και στολισμένος με μυρωδιές και χρώματα. Γέμισε το μυαλό μου από τα λόγια του που είναι γραμμένα στα βιβλία. Ούτε που καλοάκουσα τον χαιρετισμό.
->Καλησπέρα<. Μια ηλικιωμένη γυναίκα καθισμένη σε ένα πεζούλι αγνάντευε στο βάθος του ορίζοντα τους αμπελώνες που απλώνονταν στις τριγύρω βουνοπλαγιές.
->Καλησπέρα< τις ανταπόδωσα.
->Καλώστονε. Πόθεν είσαι;<
– >Από μακρυά, της απάντησα, ήρθα για το Μουσείο του Καζαντζάκη. Δεν πληροφορήθηκα όμως καλά, είναι σήμερα κλειστό. Τώρα κάνω βόλτες στο χωριό και με τον νου ταξιδεύω σ’ αυτά που διαβάζω στους τοίχους.<
– >Θέλεις να καθίσεις λίγο κοντά μου; Να μου κάνεις συντροφιά; Να σου προσφέρω ένα ποτήρι νερό; μια ρακί;<.
Την ευχαρίστησα, δεν ήθελα τίποτα, κάθισα δίπλα της.
->‘Εσύ θωρείς αυτά που είναι γραμμένα στους τοίχους. Θε να σου πω εγώ μιάν ιστορία που μας την έλεγε ο Νίκος. Ο Καζαντζάκης θέλησα να πω. Δεν τον συμπαθούσαν ξέρεις πολύ οι ρασοφόροι. Όχι πως δεν ήταν θρήσκειος. Ήταν και παραήταν. Δεν τον ήθελαν γιατί γνώριζε εκείνος ίσως πιο πολλά από δαύτους που κάθε Κυριακή διαβάζουν τα παπαδοχάρτια.<
– > Γνώριζε δηλαδή πιό καλά τη Γραφή από τους παπάδες;<
– > Όχι μονάχα τη γνώριζε, ήξερε να διαβάζει την καρδιά της Γραφής, να κοιτάει κατάματα την ψυχή της. Αυτοί που δεν γνωρίζουν, διαβάζουν μόνο γράμματα. Στα γράμματα ανάμεσα κρύβεται η ζωή γραμμένη. Άσε μου να σου διηγηθώ την αληθινή ιστορία για την πλάση του Ανθρώπου στη Φύση. Στην Παλιά Διαθήκη είναι αυτή που έφτιαξε εκκλησία. Η Θεϊκή Οντότητα αφού δημιούργησε τη Φύση, πήρε τα υλικά της, χώμα, νερό, φωτιά κι αέρα, να πλάσει ένα Ον το οποίο να έχει όλα συστατικά της. Το Ον αυτό ήταν η ‘Γυναίκα’, όχι ο άντρας όπως γράφουν οι Γραφές. Ήθελε να είναι αυτή το δώρο που θα δίδασκε στα άλλα Όντα την Γονιμότητα, την Αναπαραγωγή της Ζωής. Και πράγματι, έτσι έγινε. Με τον καιρό όμως, η Γυναίκα έκαμε έναν καημό. Θέλησε, αυτά που μάθαινε στα άλλα Όντα της Φύσης, να πλάσει κι αυτή ένα δικό της για να του χαρίσει τη Στοργή και την Αγάπη της. Έτσι έπλασε το Ον αυτό που του έδωσε το όνομα `Άνδρα`. Ο ακαταμάχητος Πόθος και η απεριόριστη Αγάπη της έπλασαν τον Άνδρα<.
Πήρε η ματιά της την δική μου που έδειχνε να αμφιβάλει.
->Ποιός είναι στη Φύση που γεννάει, που χαρίζει νέα ζωή; Ο Άνδρας ή η Γυναίκα;<
Μείναμε σιωπηλοί για αρκετή ώρα, δεν ξέρω πόση. Όταν σηκώθηκα για να φύγω, την ευχαρίστησα, και της ευχήθηκα καλή Υγεία και πολλά Χρόνια.
->Τελειώνει ο καιρός μου, απάντησε, την ώρα περιμένω, να πάω κοντά του.<
Υ.Γ. Οι περιγραφές και οι φωτογραφίες είναι από την προσωπική επίσκεψή μου στο χωριό Μυρτιά και στο χώρο του Μουσείου τον Μάη 2022. Δυστυχώς το βρήκα κλειστό, γι’αυτό βάλθηκε ο νους μου να γεννάει ιστορίες. Δεν είναι τυχαίο που έχουμε το ίδιο όνομα και μία ψυχή συγγενική που με συγκλονίζει κάθε φορά που τον φέρνω στο νου μου. Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε, πριν από 140 χρόνια, στις 18 Φλεβάρη 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Το άρθρο αυτό είναι μία αναφορά στη μνήμη του σπουδαίου λογοτέχνη.
