Κείμενο – Φωτογραφίες: Βάσω Τζιτζικάκη
Το χωριό «Παναγία» της Θάσου είναι από τα πιο γνωστά και δημοφιλή του νησιού. Κατατάσσεται στα ορεινά χωριά της Θάσου με πυκνή βλάστηση και τρεχούμενα νερά. Η δροσιά που εκπέμπει ακόμα και τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού ανακουφίζουν τον επισκέπτη.
Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, 8 χιλιόμετρα από τον Λιμένα και το υψόμετρο της είναι 300 μέτρα. Δεν έχει οπτική επαφή με τη θάλασσα γεγονός σκόπιμα πεπραγμένο από τους κατοίκους της, οι οποίοι οδηγήθηκαν εκεί για να αποφύγουν τις επιδρομές των πειρατών.
Η Παναγία, πήρε το όνομα της από την εκκλησία του χωριού, που είναι το στολίδι των κατοίκων της, οι οποίοι είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι. Πέραν της εκκλησίας της Παναγίας, υπάρχουν ακόμη 11 εξωκλήσια στην περιοχή.
Η Παναγία, ένα από τα πιο όμορφα και εντυπωσιακά χωριά του νησιού, με όμορφα σπίτια, λιθόστρωτους δρόμους, βρύσες, πλατάνια και νερά που ακούγονται να τρέχουν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της, υπήρξε πρωτεύουσα του νησιού μετά το 1821. Όπως και ο άλλος δημοφιλής ορεινός οικισμός του νησιού, ο Θεολόγος, φημίζεται και αυτή για τις ταβέρνες της που βρίσκονται υπό την σκέπη των πλατανιών, γύρω από γεφυρούλες με τρεχούμενα νερά.
Το χωριό εορτάζει τον 15 Αύγουστο όπου και γίνονται πολλές εκδηλώσεις για την γιορτή της Παναγίας. Η πιο διάσημη εξ’ αυτών είναι η προετοιμασία του «κουρμπανιού» από τις γυναίκες του χωριού οι οποίες το μοιράζουν στους πιστούς μετά τη Θεία Λειτουργεία ανήμερα της Θεοτόκου. Το κουρμπάνι, είναι παραδοσιακό φαγητό, κρέας βρασμένο με σιτάρι συνοδευόμενο από ρύζι ή πατάτες.
Το χωριό χαρακτηρίστηκε ως παραδοσιακός οικισμός το 1978 χάριν στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική των κτιρίων του αλλά και της γραφικότητάς του. Η Παναγία, σήμερα αριθμεί 900 κατοίκους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως παλαιότερα διατηρούσε δικό της νόμισμα, τα μπακίρια, τα οποία μπορεί κανείς να δει στην εκκλησία του χωριού.
