Κείμενο – Φωτογραφίες: Νικόλας Οικονόμου
Τα Οmorfa Τaxidia βρέθηκαν πολλές φορές σε διάφορα φεστιβάλ, γιορτές, πανηγύρια, τελετές και εκδηλώσεις, κατά την διάρκεια ταξιδιωτικών αποστολών. Όμως ένα από αυτά που ξεχώρισαν στο εξωτερικό ήταν το Bisket Jatra στο Νεπάλ, μια σειρά εκδηλώσεων και τελετουργικών για το Νέο Έτος 2079 για τους γηγενείς της κοιλάδας της Κατμαντού, τους Newar.
Γιορτάζεται από τους Ινδουιστές, αλλά συμμετέχουν και πολλοί βουδιστές, καθώς τα όρια των δυο θρησκειών μπλέκονται. Ιστορικά είναι η γιορτή του γαμπρού της πριγκίπισσας της δυναστείας των Malla. Σύμφωνα με την παράδοση, όλοι οι υποψήφιοι γαμπροί πέθαιναν το βράδυ, έως ότου ήρθε ένας που έμεινε ξύπνιος τη νύχτα και είδε 2 φίδια να βγαίνουν από τη μύτη της πριγκίπισσάς τα οποία σκότωσε με το σπαθί του.
Η γιορτή διαρκεί 9 μέρες και γίνεται σε διάφορες περιοχές του Νεπάλ. Περιλαμβάνει παραδοσιακούς αγώνες, μάχες, χορούς μέχρι και τρύπημα γλώσσας.
Εμείς βρεθήκαμε κατά την 6η μέρα των εορτασμών, την μέρα που ονομάζεται Sindhur Jatra μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Κατμαντού, στη Τόκχα. Το Sindoor Jatra, που γιορτάζεται κάθε χρόνο, είναι ένας τρόπος για τους πολίτες να καλωσορίσουν την εποχή της άνοιξης και το Νέο Έτος του Νεπάλ. Το πιο διάσημο μέρος που γίνονται οι εκδηλώσεις είναι η πλατεία Durbar στο Κατμαντού.
Τι είδαμε όμως;
Με λίγα λόγια, κάποια αγάλματα θεών αλλά ακόμη και η Κουμάρι, η ζωντανή θεότητα του Νεπάλ ή κάποια αναπληρωματική της, να βρίσκονται πάνω σε άμαξες – άρματα και να μεταφέρονται έξω από τους ναούς, πάνω στα χέρια των πιστών, κάτι σαν λιτανεία, ενώ όσοι συμμετέχουν ενεργά είναι ξυπόλητοι. Κατά τη διάρκεια της περιφοράς, υπάρχουν μουσικές και χοροί, γίνονται «μάχες» με τα άρματα που σπρώχνονται μεταξύ τους, άλλα ακόμη και στο ίδιο άρμα, οι μπροστά τραβούν αλλού ενώ οι πίσω στην αντίθετη κατεύθυνση, κάτι σαν διελκυστίνδα. Χιλιάδες κόσμος ακολουθεί ή παρακολουθεί από τα μπαλκόνια και τέλος καταλήγουν σε μια δεξαμενή νερού, (αλλού και σε ποτάμια) όπου γίνεται το βρέξιμο των πιστών από τους κουβαλητές. Αν το νερό σε πετύχει θεωρείται σημάδι καλοτυχίας, κάτι σαν τον δικό μας αγιασμό θα λέγαμε.
Η παραδοσιακή νεπαλέζικη μουσική, όπως η μουσική και τα όργανα Dhimay που παίζονται κατά τη διάρκεια της πομπής, γεμίζουν τον αέρα με ενέργεια και χαρούμενο συναίσθημα.
Πως όμως είναι να βιώνεις αυτή την εκδήλωση;
Ο λόγος που πήγαμε στην Τόκχα και όχι στο κέντρο της Κατμαντού στη πλατεία Durbar, ήταν απλός, να μην έχει ξένους, τουρίστες, να ζήσουμε κάτι αυθεντικό, πράγμα που έγινε. Ακολουθήσαμε διάφορες πομπές με μουσικές, με ζωντανά μουσική από παραδοσιακά όργανα και κόσμο απ’ όλες τις ηλικίες να χορεύει με την ψυχή του παρά τον συνωστισμό και την αφόρητη ζέστη. Μας τραβούσαν να χορέψουμε, να μας δείξουν πράματα και σημεία ενδιαφέροντος ή να πόζαραν μπροστά στο φακό. Άλλες φορές έβγαιναν μαζί μας φωτογραφίες, γιατί εμείς ήμασταν η ατραξιόν, ένας ξένος στο χωριό τους. Κάποια στιγμή άρχισαν να πετούν χρώματα σε σκόνη μαζί με ρύζι και να βάφουν ο ένας τον άλλον (κάτι σαν το Χόλι στην Ινδία και τον Ησαΐα σε εμάς), ενώ αργότερα πήραμε ευχή από την αναπληρώτρια Κουμάρι, όπου δίνει την ευχή της μόνο με χρήματα. Το εκπληκτικό ήταν ότι οι ντόπιοι, ξένοι για εμάς, έδωσαν χρήματα πριν προλάβουμε να ανοίξουμε το πορτοφόλι για να πάρουμε την ευλογία της θεάς.
Σε άλλο σημείο της πορείας μας δόθηκε η ευκαιρία να κουβαλήσουμε την Κουμάρι και άλλους θεούς σε αγάλματα όπως ο θεός ελέφαντας της τύχης Ganesh, κάτι που θύμισε τον επιτάφιο στα δικά μας δεδομένα ενώ στο τέλος γίναμε μούσκεμα με νερό μέσα από τη δεξαμενή.
Εκεί όμως που νομίζεις ότι τελειώνει το θέαμα, ντόπιοι σε φωνάζουν και ανοίγουν τα σπίτια τους σε έναν ξένο, για να δει τα δρώμενα από το παράθυρο του σπιτιού τους. Αισθανθήκαμε ένα με τους ντόπιους, όλη αυτή η χαρά, η ευφορία, η έκσταση μας ήρθε με όλη τους την ενέργεια, χωρίς κανένα φόβο.
Η μέρα έκλεισε σε έναν γειτονικό ναό, σε μια αλάνα όπου συνέχισαν την πορεία με μουσικές και χορό μέσα στην σκόνη.
Πραγματικά με όσες λέξεις και αν γράψουμε αυτό το κείμενο, είναι δύσκολο να μεταφερθεί η αίσθηση της ευφορίας και της χαράς του κόσμου, είτε μέσα από τα δρώμενα είτε από τα μπαλκόνια τους. Είδαμε δεκάδες άτομα πάνω κάθε μπαλκόνι να δοκιμάζουν τις δομικές αντοχές του σπιτιού.
Ίσως το φεστιβάλ αυτό, να είναι και η απάντηση στο ερώτημα τι ενδιαφέρον βρίσκει κάποιος στο Νεπάλ, πέρα από τα βουνά… Η χαρά των ανθρώπων που δε σταματούν στιγμή να τη μοιράζονται, είναι ένας ακόμη λόγος για να ξαναδώσεις ραντεβού με τον τόπο αυτό.
Info…
Επισκεφθήκαμε το Νεπάλ τον προηγούμενο Απρίλιο. Ταξιδέψαμε με την αεροπορική εταιρεία Turkish Airlines καθώς είναι ο πιο εύκολος τρόπος να φτάσεις από την Ελλάδα. Η Turkish Airlines συνδέει την Κωνσταντινούπολη με την πρωτεύουσα Κατμαντού τέσσερις φορές την εβδομάδα.
