Κείμενο-φωτογραφίες: Μαίρη Α. Γρηγοριάδου
Η κληρονομιά που άφησε το Ιπποτικό τάγμα του Αγίου Ιωάννη ‘ευεργετεί’, τουριστικά τουλάχιστον, πολλά μέρη του κόσμου, ανάμεσα τους και τη δική μας Ρόδο. Χωρίς ωστόσο το μυστικισμό και το θολό ρόλο στην ιστορία άλλων ταγμάτων. Γιατί ο σκοπός της δημιουργίας του συγκεκριμένου τάγματος ήταν πέρα για πέρα ανθρωπιστικός: η περίθαλψη και νοσηλεία των καταπονημένων προσκυνητών του Πανάγιου Τάφου στην Ιερουσαλήμ, όπου ήταν και η έδρα τους. Μάλιστα με τις πρακτικές τους συνέβαλλαν στην προαγωγή της ιατρικής επιστήμης-ειδικά της χειρουργικής- και του τρόπου νοσηλείας των αρρώστων.
Με τη βούλα λοιπόν του Πάπα Πασχάλιου του Β΄, ιδρύεται επίσημα το 1113 το τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Μετά την επικράτηση των μουσουλμάνων, αρχίζει η περιπλάνησή τους για την εύρεση νέας βάσης. Μετά την Κύπρο και τη Ρόδο θα καταλήξουν το 1530 στη Μάλτα, όπου και αρχίζουν να κατασκευάζουν οχυρά, ναούς, θέατρα και το Νοσοκομείο τους, την Sacra Infermeria στην πρωτεύουσα Βαλέτα. Έργα που αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Θεωρήσαμε ότι το Νοσοκομείο ήταν ένα από τα πρώτα σημεία που έπρεπε να επισκεφτούμε στη Μάλτα.
Αυτό που αναδεικνύει περισσότερο την ταυτότητα του τάγματος. Σήμερα, το κτίριο του Νοσοκομείου, μαζί με τις συμπληρωματικές κατασκευές, στεγάζει το συνεδριακό κέντρο Mediterranean Conference Centre. Βρίσκεται στα ανατολικά του παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου με κατεύθυνση προς το φρούριο του St. Elmo. Μέσα από ανθρώπινα ομοιώματα σε φυσικό μέγεθος αλλά και μικρά διοράματα, βλέπουμε τους ιππότες γιατρούς και νοσηλευτές του Αγίου Ιωάννη σε πλήρη δράση, με τις χαρακτηριστικές μαύρες φορεσιές τους και τον οκταγωνικό σταυρό στο στήθος, να ανακουφίζουν αρρώστους και τραυματισμένους στις μάχες, να χειρουργούν, να εξομολογούν. Βλέπουμε τον εντυπωσιακό θάλαμο των ασθενών, μήκους 155 μέτρων, τον μακρύτερο θάλαμο νοσοκομείου της εποχής στην Ευρώπη.
Περνάμε από αίθουσες και διαδρόμους με πορτρέτα ιπποτών, του ιδρυτή του τάγματος Fra Gerard, άλλων Μαγίστρων, το φαρμακείο του Νοσοκομείου. Μπροστά από την εποχή της, η Sacra Infermeria εφάρμοσε πρακτικές πρωτοπόρες: ατομικό κρεβάτι για κάθε άρρωστο, ασημένια σκεύη που εμπόδιζαν τη μεταφορά ασθενειών και απολυμαίνονταν αποτελεσματικότερα, χωρισμό ασθενών ανά κατηγορίες παθήσεων, πρωτοπόρες χειρουργικές μεθόδους. Μάλιστα το 1676 ίδρυσαν στη Μάλτα Σχολή χειρουργικής και ανατομίας. Στους τοίχους οι θυρεοί και οι σημαίες των γλωσσών του τάγματος (ανάλογα με την εθνότητα από την οποία προέρχονταν οι ιππότες) υπενθυμίζουν το ένδοξο παρελθόν. Με ανιδιοτελή προσφορά στο συνάνθρωπο και σύνθημα ‘Αφέντες μας είναι οι άρρωστοι’, η περίπτωση του είναι ιδιαίτερη.
Και γίνεται μοναδική, καθώς το ‘τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ιερουσαλήμ, της Ρόδου και της Μάλτας’ υπάρχει ακόμα και σήμερα, συνεχίζοντας να προσφέρει ιατρικές υπηρεσίες και ανθρωπιστική βοήθεια σε πάσχοντες σε όλο τον κόσμο. Με παγκόσμια αναγνώριση συμμετέχει ως κράτος – παρατηρητής στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (!) και εκδίδει δικό του διαβατήριο, το πιο ιδιαίτερο και σπάνιο διαβατήριο του κόσμου.
