Κείμενο – φωτογραφίες: Νίκος Τριγκίδης Αρχιτέκτων μηχανικός
Στο δρόμο προς τα Νότια , αφήνοντας πίσω το Ρέθυμνο, μετά από 20 χλμ περίπου εισβάλλουμε σε μία καταπληκτική σχισμάδα του βουνού. Δέος, μπλεγμένο με θαυμασμό. Τα μάτια δεν χορταίνουν να αντικρίζουν τις μεγαλοπρεπείς βραχώδεις πλαγιές. Ένα αριστούργημα της Φύσης. Στενό, επιβλητικό με άγρια ομορφιά. Στις ορθοπλαγιές των βράχων σκάλισε η φύση ανοίγματα, σπηλιές μέσα στις οποίες βρίσκουν κατοικία και καταφύγιο πολλά σπάνια άγρια πτηνά, κυρίως αρπακτικά όπως ο γυπαετός, ο χρυσαετός και άλλα. Το 1998 η „Life Nature“ το ανακηρύξε ως „καταφύγιο άγριας ζωής”.
Στο σφοδρό φύσημα του αέρα, όταν διασχίζει τα τοιχώματα του φαραγγιού, που φτάνουν τα 400 μέχρι 600 μέτρα, στα κοιλώματα των βράχων σχηματίζονται ήχοι σαν χειροκροτήματα, χτυπήματα από κρόταλα ή „κούρταλα” όπως τα αποκαλούν στην κρητική διάλεκτο. Από αυτά πήρε το όνομα του το φαράγγι και ο ποταμός που το διασχίζει.
Η διασημότητα της Κρήτης δεν οφείλεται μόνο στην ομορφιά του τόπου αλλά και στους μύθους και τις παραδόσεις που μπλέκονται γύρω από το νησί. Εδώ σε μία σπηλιά γεννήθηκε ο Δίας. Σε μία σπηλιά εδώ, βρήκε κατοικία η μνήμη της Αγίας Κυριακής. Ένα ξωκλήσι που ξεχωρίζει, ντυμένο στα άσπρα σαν νυφούλα, δεν διστάζει να κρατάει στις ωμοπλάτες του το βάρος απο τον πελώριο βράχο από πάνω του. Με απέραντο σεβασμό ανοίγουμε την πόρτα για να εισέλθουμε στο εσωτερικό του και χωρίς τη σκέψη της ανάγκης με ευλάβεια και σεμνότητα να ανάψουμε ένα κεράκι στη μνήμη της.
Στα μέσα της διαδρομής ακολουθώντας τα πέτρινα σκαλοπάτια που κατεβάζουν στο βάθος, βρίσκεται το εκκλησάκι του Αι Νικόλα. Λέγεται πως ο ίδιος ο Άγιος, μετά από μία θαλασσοταραχή, έφτασε στο σημείο αυτό και αγγίζοντας με ένα-ένα από τα δάχτυλα του χεριού του, σημεία στους βράχους, ανέβλυσαν τα νερά. Έτσι συναντάμε τις πέντε πηγές που δωρίζουν το νερό τους όλο το χρόνο στον μικρό Κουρταλιώτη ποταμό.
Από το σημείο αυτό, στην πορεία του προς το Λυβικό Πέλαγος, ξεκινάει να κυλάει ο Κουρταλιώτης, να ψάχνει δρόμο ανάμεσα σε πέτρες και μικρούς βράχους. Μετά από μία δροσερή πορεία μέσα στην κοίτη του φαραγγιού σχηματίζεται μία λιμνούλα με ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι. Κτίστηκε με τη βοήθεια των μοναχών της παλαιάς Μονής της Πρέβελης η οποία βρίσκεται σε μικρή απόσταση από εδώ. Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο κάηκε και από τότε είναι παρατημένη.
Από το άνοιγμα της μικρολίμνης ο Κουρταλιώτης αλλάζει όνομα, λέγεται Μεγάλος ποταμός. Αρχίζει να πηδάει από τον ένα βράχο στον άλλο, να δημιουργεί μικρούς και μεσαίους καταρράκτες, κολυμβήθρες σε βραχοταράτσες, με πλούσια βλάστηση στις τεράστιες ορθοπλαγιές από λιγαριές, πικροδάφνες, χαρουπιές και ιδιαίτερα από δίκταμο (Origanum dictamus). Πριν ακόμη όμως αφήσει τα νερά του στη θάλασσα δημιουργεί μία σχετικά μεγάλη όμορφη λίμνη, μήκους περίπου 500 μ., περιτριγυρισμένη από παρόχθια εξωτική βλάστηση, ιδιαίτερα από συστάδες φοινίκων (Phoenix theophrastii), αμμοθινες και διαπλάσεις Ποσειδωνίας (Posidononia oceanica). Στη ένωση της με τη θάλασσα δημιουργήθηκε μια από τις ωραιότερες παραλίες στα νότια της Κρήτης. Αγαπητή από κολυμβητές παραθεριστές το καλοκαίρι που έχουν τη δυνατότητα να κολυμπήσουν τόσο στη θάλασσα όσο και στη λίμνη.
Το φαράγγι είναι προσβάσιμο μέσω αυτοκινητοδρόμου αλλά και με πλοιάρια που ξεκινούν τις πρωινές ώρες από το λιμάνι του Πλακιά.
Οι περισσότεροι επισκέπτες της Κρήτης έλκονται περισσότερο από το φαράγγι της Σαμαριάς ή το φοινικόδασος του Βάι που βρίσκεται στην άλλη άκρη του νησιού και είναι τουριστικά διασημότερα. Το κουρταλιωτικο φαράγγι με τη λίμνη προσφέρει στους επισκέπτες του, σε μια απόσταση περίπου 3 χλμ περισσότερα. Το πυκνό φοινικοδάσος, η εξωτική λιμνοθάλασσα, το γραφικό φαράγγι, η μαγευτική όμορφη παραλία, ο βράχος στο σχήμα της καρδιάς που αναδύεται από τη θάλασσα και για αυτούς που θέλουν να τα συνδυάσουν με τη μαγεία της θρησκείας σε ένα προσκύνημα στη Μονή της Πρέβελης είναι μία από τις ωραιότερες εμπειρίες που μπορεί να χαρίσει το νησί στον επισκέπτη.
