Κείμενο- Φωτογραφίες: Βάσω Τζιτζικάκη
Στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, επί της οδού Κασσάνδρου, λίγο πριν την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στέκεται εδώ και πολλούς αιώνες το Αλατζά Ιμαρέτ, ένα από τα πιο όμορφα οθωμανικά μνημεία της πόλης.
Χτίστηκε το 1484 από τον γιο του Ιμπραήμ, Ισχακ Πασά, όπως γνωρίζουμε από την επιγραφή που υπάρχει στην είσοδο του. Ο Ισχάκ Πασά ήταν μεγάλος βεζίρης επί Μωάμεθ Β’ και αργότερα, επί Βαγιαζιτ Β’ έγινε διοικητής (βάλης) της Θεσσαλονίκης, συνεισφέροντας μέρος της περιουσίας του για την ανέγερση κτιρίων δημοσίου οφέλους.
Το όνομα του Αλατζά Ιμαρέτ, πιθανότατα προκύπτει από τον πολύχρωμο μιναρέ του που κοσμούσε το κτίσμα, καθώς “alaca” στα τουρκικά σημαίνει χρωματιστός. Ο χώρος λειτούργησε ως τζαμί, πτωχοκομείο, κρήνη και ιερατική σχολή. Το κτίριο αποτελεί έξοχο δείγμα μουσουλμανικής αρχιτεκτονικής με σχήμα ανεστραμμένου Τ και προκαλεί εντύπωση σε όποιον το αντικρύζει.
Εξωτερικά, οι τρούλοι ήταν καλυμμένοι με μολύβι το οποίο κατά τη διάρκεια της κατοχής αφαιρέθηκε. Επίσης, κατά τη διάρκεια εργασιών που έγιναν στο μνημείο βρέθηκαν μαρμάρινα τμήματα κιόνων που ανήκαν σε χριστιανικό ναό. Τον 15ο αιώνα, το κτίριο ήταν το πιο σημαντικό μνημείο μετά τη Ροτόντα και έως την απελευθέρωση της πόλης κατατασσόταν ανάμεσα στα πιο σημαντικά οθωμανικά ιδρύματα.
Μετά την απελευθέρωση της πόλης, το 1916, ανακηρύχθηκε ως μνημείο και γκρεμίστηκε μέρος του μιναρέ του. Το 1970 υπέστη καταστροφές οι οποίες επισκευάστηκαν από το Δήμο Θεσσαλονίκης και έκτοτε χρησιμοποιείται ως εκθεσιακός και πολιτιστικός χώρος.
Φτάνοντας στο σήμερα, η κατάσταση του κτιρίου δυστυχώς είναι σε κακή κατάσταση. Το γεγονός ότι καλύπτεται από πολυκατοικίες σίγουρα δεν βοηθάει στην ανάδειξη του μνημείου και πολλοί κάτοικοι της πόλης δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξη του. Ενώ το κτίριο δημιουργεί θετική εντύπωση μόλις το αντικρίζει κανείς από το δρόμο, πλησιάζοντας κοντά του απογοητεύεται όταν βλέπει ένα μνημείο να έχει καταντήσει εγκαταλελειμμένο κτίριο με οπαδικά και όχι μόνο συνθήματα να το «διακοσμούν», σκουπίδια, τοίχοι ξεβαμμένοι και σκασμένοι από την έλλειψη συντήρησης, κίονες παρατημένοι καταμεσής του πεζοδρομίου.. σκηνές που μόνο θλίψη δημιουργούν.
Δυστυχώς, το μνημείο κάνει τους ντόπιους να σκέφτονται την έλλειψη προσοχής που δίνουμε στην ιστορική κληρονομιά της πόλης και ακόμη χειρότερα, τους επισκέπτες να μην έχουν καν γνώση της ύπαρξης ενός τόσο ιστορικού και όμορφου μνημείου.
