Η κατάρρευση των δυο μεγάλων διαδικτυακών τουριστικών γραφείων Airtickets και Travelplanet24 που ανήκουν στον όμιλο Tripsta, κάνει πολλούς να αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να καταρρέει μια εταιρεία με τζίρο και πωλήσεις που κάθε χρόνο αυξάνονταν θεαματικά φτάνοντας το 2017 στα 738,3 εκατ. ευρώ.
Με ορούς θεωρητικής οικονομίας οι αίτιες είναι πολλές και μάλλον δυσνόητες. Ωστόσο με όρους πραγματικής οικονομίας, η εξήγηση είναι απλή. Όταν πουλάς χωρίς κέρδος ή κάτω του κόστους, το μόνο που κερδίζεις είναι… χρέη.
Καθώς το δυο συγκεκριμένα διαδικτυακά τουριστικά γραφεία δεν είναι τα πρώτα που καταρρέουν στην Ελλάδα, το ερώτημα που δημιουργείται είναι γιατί πουλούν χωρίς κέρδος;
Γιατί στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον του διαδικτύου, ο ανταγωνισμός είναι τόσο σκληρός που τα περιθώρια κέδρους πολλές φορές είναι ανύπαρκτα. Ωστόσο, τα διαδικτυακά τουριστικά γραφεία που εν συντομία αποκαλούνται OTAs (Online travel agencies ) δεν έχουν να ανταγωνιστούν μόνο τα άλλα OTAs σε όλο τον κόσμο, αλλά και τις ίδιες τις αεροπορικές εταιρείες, τα αεροπορικά εισιτήρια των οποίων πουλούν. Οι τελευταίες πουλούν απευθείας στον κόσμο τα εισιτήρια τους μέσα από την ιστοσελίδα τους, στην ίδια ή χαμηλότερη τιμή από αυτή που τα διαθέτουν στα ΟΤΑs.
Κοντολογίς, όταν τα τουριστικά γραφεία (διαδικτυακά και παραδοσιακά) αγοράζουν από την αεροπορική εταιρεία ένα εισιτήριο 100 ευρώ, για να έχουν ένα εύλογο κέρδος θα πρέπει να το πουλήσουν 115 ευρώ. Ωστόσο το ίδιο εισιτήριο ή αεροπορική εταιρεία το πουλά μέσα από τη δίκη της ιστοσελίδα επίσης εκατό ευρώ και πολλές φορές κάτω από εκατό. Ποιος θα αγοράσει ένα αεροπορικό εισιτήριο από ΟΤΑ στα 115 ευρώ όταν στην ιστοσελίδα της αεροπορικής εταιρείας θα το βρει 100 ευρώ; Έτσι τα ΟΤΑs αναγκάζονται να χαμηλώσουν την τιμή κάτω από τα 100 για να καταφέρουν να πουλήσουν.
Στη συνεχεία τα OTAs προσδοκούν να κερδίσουν από παράπλευρες πηγές. Η πρώτη πηγή είναι τα διεθνή συστήματα κρατήσεων από τα οποία παίρνουν κατά μέσο όρο τέσσερα ευρώ για κάθε πτήση που περιλαμβάνει μια κράτηση. Η δεύτερη πηγή είναι οι αεροπορικές εταιρείες οι οποίες επιστρέφουν κάποια χρήματα ως μπόνους στο τέλος της χρονιάς. Και στις δυο περιπτώσεις εφόσον πιαστούν κάποιοι στόχοι.
Και ενώ το κέρδος από κάθε εισιτήριο είναι ελάχιστο έως μηδαμινό, την ίδια ώρα τα έξοδα τρέχουν. Τα ΟΤΑ έχουν μεγάλο κόστος για να προσελκύσουν μια πώληση καθώς δίνουν αρκετά χρήματα σε διαδικτυακή διαφήμιση και ελκύστηκες προσφορές. Μεγάλο είναι το κόστος για την συντήρηση και εξέλιξη της ηλεκτρονικής πλατφόρμας καθώς η τεχνολογία προχωρά με απίστευτους ρυθμούς, ενώ έχουν μεγάλο κόστος διεκπεραίωσης των εκατομμυρίων κρατήσεων. Μόνο το τηλεφωνικό κέντρο της Tripsta στη Ρουμανία είχε πάνω από 150 άτομα προσωπικό. Επίσης η συγκεκριμένη εταιρεία επένδυσε πολλά χρήματα για την ανάπτυξη της και σε άλλες 40 χώρες του κόσμου.
Έτσι τα 2.8 εκατ. εισιτήρια που πούλησε η Tripsta το 2017 έφεραν πολλά χρήματα στο ταμείο της αλλά ελάχιστα ήταν τα κέρδη για να καλύψουν τα έξοδα λειτουργίας. Η μαύρη τρύπα κάθε χρόνο μεγάλωνε και κάποια στιγμή έσκασε.
Παρεμπιπτόντως η ιστορία μας θυμίζει και πάλι πως οι αεροπορικές εταιρείες είναι οι πρώτοι μάγκες. Έχουν βάλει τα τουριστικά γραφεία (παραδοσιακά και OTAs) να πουλούν τα αεροπορικά τους εισιτήρια όχι μόνο χωρίς να δίνουν καμιά αμοιβή, αλλά τα ανταγωνίζονται σκληρά και μάλιστα από πλεονεκτική θέση. Φυσικά με τέτοιους ορούς συνεργασίας, κάποιοι δεν αντέχουν και καταρρέουν και οι αεροπορικές εταιρείες χάνουν χρήματα. Και αν κάποτε μια κατάρρευση παραδοσιακού τουριστικού γραφείου σπάνια φέσωνε τις αεροπορικές με πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ, τώρα τα φέσια είναι δεκάδες εκατομμύρια. Γιατί οι αεροπορικές δεν το βλέπουν αυτό…
